|
|
|
 |
|
|
|
|
اصلاح فرمولاسیون شیمیایی شامپوها با معجزه گرهای گیاهی: چوغان که در زبان فارسی به آن چوبک گفته می شود، عبارت است از ریشه های سخت و استخوانی با پوسته ضخیم دارای شیارهای طولی به رنگ متمایل به زرد و قسمت داخلی سفید رنگ، که طعم تلخی داشته و در آب ایجاد کف غلیظ و پایدار می نماید. این ریشه ها اکثرا از گیاه چوبک یا اسپرون به نام علمی Acanthophyllum Squarrosum Boiss از تیره میخک که گیاهانی تیغ دار و کوسنی هستند به دست آمده و دارای درختچه های وحشی چندساله در مناطق مختلف ایران است. ریشه های این گیاه به دلیل غنی بودن از ساپونین های تری ترپن، به طور سنتی و به مقدار قابل توجهی توسط مردم محلی مخصوصا خراسانی ها، جمع آوری و استفاده می شود. مخصوصا برای شستشوی پارچه های پشمی.
ساپونین چیست؟
ساپونین ها خواص شوینده یا مواد فعال سطحی (سورفکتانت) را دارند. به این دلیل که آنها محتوی هم ترکیبات قابل حل در آب و هم قابل حل در چربی هستند. آنها شامل یک هسته قابل حل در چربی، به همراه داشتن یک ساختار استروئیدی یا تری ترپنوئیدی، با یک یا چند زنجیره جانبی از کربوهیدرات های محلول در آب (قندها) می باشند.
ساپونین ها در چه گیاهانی یافت می شود؟
ساپونین های گیاه یوکا، یک هسته استروئیدی داشته در حالی که ساپونین های پوست درخت کوئیلاجا و ریشه چوبک یک هسته ترپنوئیدی دارند. در نتیجه خواص فعال سطحی، ساپونین ها، عوامل کف کننده بسیار عالی و پایدار می باشند. به دلیل خواص سورفکتانتی، از آنها به طور صنعتی در استخراج و جداسازی سنگ معدن، تهیه امولسیون عکسبرداری، و به طور گسترده در محصولات آرایشی مانند رژ لب و شامپو استفاده می شود. پوست درخت کوئیلاجا Quillaja Saponaria صدها سال به عنوان شامپو در شیلی استفاده می شود. پوست درخت کوئیلاجا که غنی از ساپونین هست، یکی از شوینده های طبیعی نادر بوده که سبوم (چربی طبیعی پوست) را بدون ایجاد شوره سر به خوبی پاک می کند. خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی ساپونین ها در کاربردهای آرایشی علاوه بر اثرات نرم کنندگی آنها نیز مهم است.
بومیان آمریکا از یوکا Yucca Schidigera برای تهیه صابون استفاده می کردند.
جایگزینی مواد مضر در شامپوها با محصولات طبیعی:
شستن سر، پوست و مو با شامپو رایج ترین شکل تمیز سازی است. امروزه نگاه و توجه مصرف کننده بیشتر به تنوع در کیفیت و ظاهر یک شامپوی خوب معطوف شده به طوری که از عملکرد کلی و مضرات مواد انتخاب شده در فرمولاسیون شامپوها غافل است. تعدادی از مواد انتخاب شده در شامپوها که تاکنون محبوب مصرف کننده بوده اند، در حال حاضر به دلیل خطرات بالقوه مرتبط با استفاده، با انتقاد شدید مواجه هستند. ویژگی کف کنندگی شامپو نقش مهمی در مقبولیت و پذیرش آن دارد. یک شامپو باید یک مقدار پایدار و فراوانی از کف تولید کند. در شامپوها اغلب از الکانول آمیدها استفاده شده تا یک کف پایدار تولید کنند. اما به علت ایجاد نیتروزآمین ها، این ترکیبات بالقوه سرطان زا هستند. در سال ۱۹۷۹ میلادی، موسسه غذا و داروی آمریکا (FDA) ، فراخوانی برای صنایع شوینده و بهداشتی مبنی بر کاهش دادن قابل توجه سطح نیتروزآمین ها در محصولات مراقبت شخصی، صادر کرد. از آن زمان به بعد سطح این ترکیبات کاهش یافته اما حذف نشده است. بنابراین هدف اصلی ساخت شامپوهای نسل جدید توسط گروه تولیدی مواد شوینده و بهداشتی هیرسا استفاده از ترکیبات کاملا گیاهی و طبیعی یعنی ساپونین های موجود در گیاهان مولد، در فرمولاسیون شوینده های تولیدی خود و عرضه به بازار می باشد. بی شک حفظ سلامتی مشتریان، خط قرمز این گروه تولیدی است.
